جای‌جای میهن اسلامی در ماه محرم سیاه‌پوش و عزادار اباعبدالله الحسین و ۷۲ تَن از یاران باوفای ایشان در دشت کربلا است. مردمان این دیار با آداب و آئین خاصی عشق و ارادت خود را به خاندان عصمت و طهارت نشان می‌دهند. عشق به امام حسین (ع) فراتر از زمان و مذهب است و دل هر انسان آزادمردی با شنیدن مصائب و سختی‌های دشت کربلا به درد می‌آید، فرقی نمی‌کند چه شیعه او باشی و چه اهل تسنن.
اگرچه بیشتر کردستانی‌ها دارای مذهب اهل تسنن هستند، اما همیشه در کردار و رفتار و اعتقاداتشان، دوستی اهل بیت و خاندان پیامبر اکرم (ص) پدیدار بوده است. آئین‌های محرم در کردستان با مراسم طشت‌گذاری در سریش‌آباد از آخرین روزهای ذی‌الحجه آغاز می‌شود و سپس با برگزاری مراسمی همچون پخت حلیم برای روز تاسوعا، گل‌گیران بیجاری‌ها، سینه‌زنی در هیئت‌های مذهبی، نذر خون و روزه خاص عاشورا در میان اهل سنت ادامه پیدا می‌کند.
مردم استان کردستان از روزهای پایانی ماه ذی‌الحجه به استقبال آئین‌های ماه محرم می‌روند و اوج این مراسم دهه اول این ماه است.
آئین طشت‌گذاری در سریش‌آباد
آئین طشت‌گذاری هر سال از روزهای واپسین ماه ذی‌الحجه به صورت ویژه در شهر سریش‌آباد استان کردستان برگزار می‌شود، آئینی که به یاد لبان تشنه امام حسین (ع) و سربازان دشت کربلا برپا می‌شود و به ثبت ملی نیز رسیده است.
آئین طشت‌گذاری اگرچه قدمتی ۵۰۰ ساله در کشور دارد و در بعضی دیگر از نقاط کشور نیز انجام می‌شود، اما در شهر سریش‌آباد قروه به شیوه متفاوتی برگزار می‌شود؛ بیست‌وهفتم ذی‌الحجه طی مراسمی طشت‌های مساجد، مهدیه و حسینیه‌ها پر آب و به نیت ۷۲ تن در این طشت‌ها ۷۲ سیب گذاشته و روی آن با یک پارچه سبز بسته می‌شود.
در روز اول ماه محرم، طشت‌ها و تعدادی مشک پر از آب بر دوش ریش‌سفیدان و دوستداران امام حسین (ع) وارد مسجد می‌شود و همه حاضران به احترام این طشت‌ها به پا می‌خیزند و در مقابل آن‌ها سینه‌زنی و حرکت می‌کنند. طشت‌ها بعد از دور زدن مسجد در جای مخصوص خود قرار داده می‌شود و حاضران به نیت نذر و نیاز و شفای بیماران از آب آن‌ها می‌نوشند.
پخت حلیم در روز تاسوعا
پخت حلیم در شب تاسوعا از جمله رسوم دیگری است که توسط زنان در بعضی از مناطق استان کردستان از جمله شهر سریش‌آباد و بیجار برگزار می‌شود. این مراسم نیز ریشه در نذر و نیاز دارد و بانوان در شب تاسوعا در منزل فردی که نذر دارد، جمع می‌شوند و تا صبح مشغول پخت حلیم، قرائت قرآن و ادعیه هستند.
زنان برای پخت حلیم گرد هم جمع می‌شوند و پس از پاک کردن و شستن گندم‌ها، آن‌ها را در ظرف‌های بزرگی نگه می‌دارند تا صبح زود در دیگ‌های بزرگ حلیم بار گذاشته شود. این حلیم صبح عاشورا برای پذیرایی از عزاداران آماده می‌شود.
گِل‌گیران در بیجار
مراسم گل‌گیران نیز ویژه منطقه بیجار است که در روز عاشورای حسینی به شیوه سنتی انجام می‌شود. آغاز این مراسم به این شیوه است که جوانان و هیئتی‌ها چند روز قبل از روز عاشورا به حاشیه شهر می‌روند، مقداری خاک تهیه می‌کنند و ناخالصی‌های آن را به وسیله اَلک می‌گیرند.
صبح روز عاشورا این خاک‌ها را با گلاب و آب مخلوط می‌کنند، گِل اجرای مراسم گل‌گیران آماده می‌شود. این گل‌ها هنگام حرکت دسته‌های عزاداری به سر و صورت و لباس‌های عزاداران مالیده می‌شود و اینگونه عزاداران غم و اندوه خود را از شهادت یاران دشت کربلا نشان می‌دهند.
فلسفه برگزاری این مراسم در باورهای مردم این منطقه به این دلیل است که در عاشورا سایر اقوام و بزرگان خاندان عصمت و طهارت برای کمک به امام حسین (ع) راهی دشت کربلا شدند و در میانه راه خبر شهادت آن امام بزرگوار را شنیدند و با مالیدن خاک بر سر و روی خود به سوگ اباعبدالحسین (ع) و یارانش نشستند. مراسم خاص گل‌گیران بیجار آذرماه سال ۹۰ در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
نذر خون در ایام محرم
نذر خون یکی دیگر از اتفاقات خوب طی سال‌های اخیر است که به جای بعضی از روش‌های نادرست گذشته همچون قمه‌زنی جایگزین شده است و مردم استان به‌ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا در صف‌های طولانی برای اهدای خون می‌ایستند و خون خود را برای نیازمندان اهدا می‌کنند. هر ساله اداره کل انتقال خون کردستان با استقرار تیم‌های سیار خود در روزها و شب‌های تاسوعا و عاشورا از افراد متقاضی، خون‌گیری می‌کنند و این سنت حسنه را ادامه می‌دهند.
گهواره گردانی حضرت علی‌اصغر (ع)
حرکت گهواره حضرت علی‌اصغر (ع) از رسوم دیگری است که به یاد طفل شش‌ماهه امام حسین (ع) بر روی دوش مادران در میان عزاداران حسینی به حرکت در می‌آید و مادران نذورات و صدقات خود را در این گهواره‌ها می‌اندازند. این گهواره با پارچه‌های سبز و سیاه تزئین می‌شود و مادران با گریه و ماتم برای کوچک‌ترین سرباز دشت کربلا این گهواره را همراهی و عزاداری می‌کنند.
سینه‌زنی، زنجیرزنی و قربانی کردن گوسفند در جلوی دسته‌های عزاداری و توزیع شیر، شربت و خرما از دیگر مراسم استان کردستان در ایام محرم است.
روزه عاشورا در میان اهل سنت کردستان
مردم اهل سنت استان کردستان نیز به روش‌های مختلف عشق و ارادت خود را به خاندان پیامبر اکرم (ص) نشان می‌دهند و روز عاشورا به یاد تشنگی امام حسین (ع) و ۷۲ تن از یاران باوفای ایشان در دشت کربلا روزه می‌گیرند. مردم منطقه این روزه را دارای ثواب زیادی می‌دانند و این سنت دیرینه را که ریشه در اعتقادات آن‌ها دارد، حفظ کرده‌اند.
فعالیت ۶۰۰ هیئت مذهبی در سطح استان
مهدی بایندر، مسئول تشکل‌های دینی اداره کل تبلیغات اسلامی کردستان اظهار کرد: در حال حاضر در سطح استان کردستان ۶۰۰ هیئت مذهبی فعالیت دارند که بیشترین تعداد آن‌ها به شهر قروه اختصاص دارد.
وی افزود: برگزاری مراسم شیرخوارگان، برپایی ایستگاه‌های صلواتی، پخش نذری، اطعام نیازمندان و حرکت دسته‌های عزاداری از جمله برنامه‌هایی است که هر ساله به شکل باشکوهی در استان برگزار می‌شود.
مسئول تشکل‌های دینی اداره کل تبلیغات اسلامی کردستان با بیان اینکه ۵۵۰ مبلغ نیز در دهه اول محرم فعالیت دارند و به مساجد روستاها برای امر تبلیغ اعزام شده‌اند، تصریح کرد: نقش هیئت‌های مذهبی و جایگاه مردمی آن بر هیچ‌کس پوشیده نیست، شاید بزرگ‌ترین پایگاه دینی در جامعه اسلامی ما همین هیئت‌ها و تشکل‌های مذهبی باشد.
آیین‌های ایام محرم سرشار از جلوه‌های وحدت‌آمیز میان اهل تشیع و تسنن کردستان است و این جلوه‌ها در روزهای تاسوعا و عاشورا با حضور همه اقشار استان در دسته‌های عزاداری سرور و سالار شهیدان نمود بیشتری پیدا می‌کند.
گزارش از ویدا باغبانی خبرگزاری ایمنا
ثبت دیدگاه